Guest Column: Nahasdzą́ą́n nihimá baa’ ádahwiilyą́a

Miss Navajo McKeon Dempsey

By McKeon Dempsey
Miss Navajo Nation 2014-2015

Yá’át’ééh ałtaał’ą́ą́sįįłgóó, shik’éí dóó shidiné’é, shihastóí, shizáanii. McKeon K. Dempsey dashijiní. Ádóone’é ígíí éí Kiiya’áanii Dine’é nishłį́ dóó Tsédeeshgiizhnii Dine’é bashíshchíín. Áádóó Tódích’íi’nii Dine’é éí dashicheii dóó Bįįh Bitoodnii Dine’é éí dahshinálí. Ákwót’áo Diné asdzání nishłį́. Naabeehó Bich’eekę’nishłį́.

Nahasdzą́ą́n díí Damóo baa’ ádahaniidzin. Diné daniidlínígíí hazhó’ó Nahasdzą́ą́n nihimá baa’ ádahwiilyą́a doo háálá niha’áhályą́ binachį’ ádaniit’é. Doo hwołha’ool’áadah ts’iilzéí baa’ áhwóyą́ogo. Nahasdzą́ą́n nihimá baa’ ádahwiilyą́ago náásgóó bee anool’séełdoo. Yadiizíní hasht’e’ nídahoojááh éí ániid ánál’įįh.

Jeehdígházii éí hazhó’ó ts’iilzéí ádaał’įh. Hooghan binaagóó hazhó’ó hasht’é’ hojísingo. Nihił dah nahaz’áágóó dibé dóó tł’ízí doo bá yá’áshxǫ́ ǫ dah. Nihimá Nahasdzą́ą́n bikáá’ tó nidaazlínígóó ts’iilzéí bii’ dayí’eełgo tó baa’iih yileeh. Áádóó nihilį́į́’ dóó naaldlooshii nihits’iilzéí deiyą́ągo doo bá yá’át’éeh dah. Bits’íís yaadahooł’aah háálá doo bá yá’át’éeh dah.

Iłká’ánéejahoo hasht’eh dahwóníilzingo nihá yá’át’ééh. Ádaa’ ádahołyą́ dóó nihimá Nahasdzą́ą́n baa daazhnooba’. N ahasdzą́ą́n diyin.

My family, friends and relatives, please be aware of the amount of garbage that is produced each year and where you dispose of your garbage. There are locations where you may recycle cans, plastic, and paper in order to maintain a healthy environment.

Mother Earth is sacred to our way of living as Diné; she provides nutrients for our livestock, fresh air, and the blessed seasons each year. Let us all take part on Earth Day to bring awareness and help keep our Mother Earth clean for future generations to come.